การล้างแผลที่ถูกวิธีด้วยน้ำเกลือ

    การล้างแผล (Wound Irrigation หรือ Wound Cleansing) ช่วยชะล้างเชื้อแบคทีเรีย สิ่งปนเปื้อน และสิ่งสกปรกอื่นๆ ออกจากแผล เป็นการขจัดสิ่งรบกวนการสมานแผล และลดโอกาสการเกิดแผลติดเชื้อ (Infection) การติดเชื้อจะรบกวนการสมานแผล และทำให้แผลหายช้า^(1,2)

น้ำยาล้างแผล
    น้ำเกลือปราศจากเชื้อ (Sodium Chloride 0.9% w/v) เป็นน้ำยาล้างแผลที่ดีที่สุด เพราะเป็นสารละลาย Isotonic มีความเข้มข้นสมดุลกับน้ำในเซลล์ร่างกาย ไม่ทำลายเซลล์สร้างใหม่ที่แผล^(2,3) ไม่ทำให้แผลแสบหรือระคายเคือง

เปรียบเทียบ น้ำเกลือปราศจากเชื้อกับ…

“น้ำประปา”
     น้ำ เป็นสารละลาย Hypotonic มีความเข้มข้นไม่สมดุลกับน้ำในเซลล์ร่างกาย ทำลายเซลล์เม็ดเลือด และเซลล์เนื้อเยื่อสร้างใหม่ รบกวนการสมานแผล ทำให้แผลแสบ ระคายเคือง⁽⁴⁾
     บทความในวารสารวิชาการหลายฉบับ ศึกษาการล้างแผล โดยใช้น้ำประปา เปรียบเทียบกับน้ำเกลือปราศจากเชื้อ แต่บทความเหล่านั้น ทำการศึกษาในประเทศพัฒนาแล้ว ซึ่งมีระบบน้ำประปาสะอาด ดื่มได้ จึงไม่เหมาะกับประเทศที่ระบบน้ำประปายังไม่สะอาดเพียงพอ⁽²⁾

“แอลกอฮอล์”
     แอลกอฮอล์ (Rubbing Alcohol หรือ 70% Alcohol) เป็นยาฆ่าเชื้อเฉพาะที่ ใช้เช็ดผิวหนังรอบแผล เช็ดผิวหนังก่อนผ่าตัดหรือก่อนฉีดยา เพื่อลดโอกาสที่เชื้อรอบปากแผลจะเข้าสู่แผล ไม่ควรใช้ล้างแผลเปิด เนื่องจากแอลกอฮอล์มีฤทธิ์ทำลายโปรตีนในเนื้อเยื่อ ทำให้เกิดเนื้อตาย แผลหายช้า ทำให้แผลแสบร้อน ระคายเคือง⁽⁵⁾

“ไฮโดรเจน เปอร์ออกไซด์”
     ไฮโดรเจน เปอร์ออกไซด์ (Hydrogen Peroxide) เป็นยาล้างแผลที่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อเฉพาะที่อ่อนๆ  ใช้ล้างบาดแผลเล็กๆ แต่มีความเป็นพิษ (Cytotoxic) รบกวนการสมานแผล ทำให้แผลแสบ และระคายเคือง จึงควรใช้ในกรณีจำเป็นเท่านั้น^(6,7)

ข้อดีของการล้างแผลด้วย
น้ำเกลือปราศจากเชื้อ (Sodium Chloride 0.9% w/v)

1. ไม่แสบแผล
   น้ำเกลือปราศจากเชื้อ (Sodium Chloride 0.9% w/v) เป็นสารละลาย Isotonic มีความสมดุลกับน้ำในเซลล์ร่างกาย ช่วยรักษาสภาพของเซลล์เนื้อเยื่อ และเซลล์เม็ดเลือด ไม่ระคายเคืองแผล และไม่ทำให้แสบแผล
2. ปราศจากเชื้อ
   น้ำเกลือปราศจากเชื้อ ผ่านการฆ่าเชื้อที่อุณหภูมิสูง ด้วยกระบวนการ Autoclave จึงมั่นใจได้ว่าผลิตภัณฑ์ปราศจากเชื้อ (Sterile) ช่วยลดโอกาสการเกิดแผลติดเชื้อ เมื่อใช้ล้างแผล
3. ปราศจากสารไพโรเจน
   สารไพโรเจน (Pyrogen) หรือสารก่อไข้ ส่วนใหญ่เป็น Bacterial Endotoxins ที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่ตายแล้ว เมื่อสารไพโรเจนเข้าสู่ร่างกาย จะทำให้เกิดอาการไข้ (Fever) หนาวสั่น (Chill) น้ำเกลือปราศจากเชื้อ ผ่านการตรวจสอบแล้วว่า ปราศจากสารไพโรเจน จึงใช้ล้างบาดแผลลึกได้อย่างปลอดภัย
4. ไม่ใส่วัตถุกันเสีย
   น้ำเกลือปราศจากเชื้อ ไม่ใส่วัตถุกันเสีย (Bacteriostatics หรือ Preservatives) ไม่ระคายเคืองแผล และสามารถใช้ได้ในผู้ที่แพ้วัตถุกันเสีย

ชนิดของบาดแผล (Wound)

1. แผลบาดเจ็บ (Traumatic wounds)⁽¹⁾
   เช่น แผลถูกบาด แผลฉีกขาด แผลถลอก แผลถูกแทง แผลฉีกกระชาก และแผลตัดขาด
2. แผลผ่าตัด (Surgical wounds)
   เช่น แผลเจาะช่องท้อง CAPD (Continuous Ambulatory Peritoneal Dialysis) แผลผ่าตัดในโพรงจมูก แผลคลอดบุตร 
3. แผลเปื่อย (Ulcerations)
   เช่น แผลกดทับ แผลจากโรคหลอดเลือดตีบ หรือหลอดเลือดอุดตัน แผลเรื้อรังจากเบาหวาน 
4. แผลไหม้ (Burn wounds)
   เช่น ไฟไหม้ น้ำร้อนลวก การล้างแผลช่วยหยุดอาการไหม้ (Burn) ที่แผล

References
1.     Pollak AN, Ed. “Soft-Tissue Injury.” Nancy Caroline’s Emergency Care in the Streets. Massachusetts: Jones and Bartlett Publishers, 2008. 19.9-19.11.
2.     Mulder M, et al. “Basic Wound Care.” Basic Principles of Wound Care. South Africa: Pearson Education, 2002. 145-150.
3.     Sweetman SC, et al. Eds. “Sodium Chloride.” Martindale: The Complete Drug Reference, 36th ed. London: Pharmaceutical Press, 2009. 1686-1687.
4.     McEvoy GK, et al. Eds. “Electronic-only Monographs: Irrigating Solutions.” AHFS Drug Information. Maryland: American Society of Health-System Pharmacists, 2009.
5.     Sweetman SC, et al. Eds. “Alcohol.” Martindale: The Complete Drug Reference, 36th ed. London: Pharmaceutical Press, 2009. 1625-1627.
6.     Sweetman SC, et al. Eds. “Hydrogen Peroxide.” Martindale: The Complete Drug Reference, 36th ed. London: Pharmaceutical Press, 2009. 1647-1648.
7.     McEvoy GK, et al. Eds. “Hydrogen Peroxide.” AHFS Drug Information. Maryland: American Society of Health-System Pharmacists, 2009. 2924-2925.